ТИШ-ЖАҒ ТИЗИМИ ТАРАҚҚИЁТИНИНГ МОРФОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИНИ ОЗИҚЛАНИШ ТУРИГА КЎРА ЎРГАНИШ
Ключевые слова:
Аннотация
Тиш-жағ тизимининг тараққиёти ва тузилиши кўп даврлардан бери олимларни қизиқтириб келмоқда. Ҳозирги кунда хусусан тишлар тараққиётини ёш, жинс, ижтимоий ва жисмоний хусусиятларга боғлиқ ҳолда ўрганишга бўлган талаб кескин ошиб бормоқда. Маълумки, тиш-жағ тизими тараққиётига кўплаб омиллар таъсир этади. Хусусан, тиш-жағ тизими ва тишлар тараққиётига озиқланиш муҳитини таъсири тўғрисида кўплаб фикрлар мавжуд [1-7,9]. Шунингдек тишларнинг тараққиёти жағ суяклари тараққиёти билан узвий боғлиқдир. Ривожланиш даврида бу икки жараён қайсидир маънода бир-бирини тўлдиради [1,8,10]. Кўплаб олимларнинг фикрича тишлар тараққиётига озиқланиш ва унга боғлиқ омиллар бевосита таъсир қилади. Тишлар тараққиётини озиқланиш турига кўра ўрганиш ти-жағ тизими аномалия ва деформацияларини эрта аниқлашга ёрдам беради [5,9]. Турли адабиётларда болаларни кўкрак орқали эмизишни сут тишларнинг ёриб чиқиш муддатига таъсири тўғрисида бир-бирига зид бўлган фикрлар кўп. Баъзи тадқиқотлар шуни кўрсатадики, 7 ой ва ундан кўп муддатларда кўкрак билан эмизиш орқали озиқлантирилган болаларда сут тишларининг чиқиши кечикади ҳамда бир ва икки ёшлар орасида табиий усулда озиқлантирилган болаларда сунъий усулда озиқлантирилган болаларга нисбатан тишлар сони кам бўлади [14]. Шунингдек, сунъий усулда озиқлантирилган болаларда юқориги кесув тишларининг ёриб чиқиши жараёни кечикиши билан боғлиқ ҳолатларни кўрсатадиган тадқиқотлар ҳам мавжуд [12].Библиографические ссылки
Абдувалиев Н.А., Раимжонов Р.Р. Кўкрак ёшидаги болаларда краниометрик кўрсатчикларнинг ўсиш динамикасини ўрганиш // Sci. Educ. – 2021. – Vol. 2, iss. 5. – Р. 82-86.
Возный А.В., Вородеева Ю.И., Чаунанс А.В., Лысенко Ю.А. Основные этапы развития временных и постоянных зубов. Сроки закладки, минерализации, прорезывания и формирования временных и постоянных зубов у детей. – Запорожье, 2015. – 63 с.
Далмане А.Р., Микроскопическое строение развивающегося зуба. – Рига: Зинатне, 1974. – 21 с.
Кузнецов С.Л., Торбек В.И., Деревянко В.Г. Гистология органов полости рта. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012. – 136 с.
Нигматов Р.Н., Нигматова И.М., Нодирхонова М.О. и др. Prevention of dentoalveolar anomalies // Молодой ученый. – 2021. – №39 (381). – С. 40-43.
Новиков М.Б. Онтогенез закладок зубов у человека // 10-я науч. конф. по возрастной морфологии, физиологии и биохимии. – М., 1971. – Т. 1. – С. 371-372.
Раимжонов Р.Р. Иммунологического и морфологического особенности развития зубов у детей грудного возраста // Tibbiyotda yangi kun. – 2019. – №3 (27). – С. 218-221.
Раимжонов Р.Р., Пўлатов Х.Т. Кўкрак ёшидаги болалар бош соҳасига оид кўрсаткичлардаги жинсий тафовутларини баҳолаш // Polish Sci. J. – 2021. – Issue 5 (38), Part 2. – Р. 85-87.
Саттибаев И.И. Анатомо-морфологические и иммунологические особенности развития зубов у детей грудного возраста // Экономика и социум. – 2020. – №6-2 (73). – С. 255-263.
Шодмонов А.А., Шодмонов А.А., Раимжонов Р.Р. и др. О ростовых процессах лицевой область головы у детей узбекской национальности // Молодой ученый. – 2017. – №25 (159). – С. 204-208.
Folayan M.O., Sowole C.A. Association between breastfeeding and eruption of the first tooth in preschool children in Nigeria // Europ. J. Paediatr. Dentist. – 2013. – Vol. 14, №1. – P. 51-54.
Holman D.J., Yamaguchi K. Longitudinal analysis of deciduous tooth emergence: IV. Covariate effects in Japanese children // Amer. J. Physic. Anthropol. – 2005. – Vol. 126, №3. – P. 352-358.
Kaymaz N., Yyldyrym S., Cevizci S. et al. Association between teething and independent walking in healthy children // Turk. J. Pediatr. – 2015. – Vol. 57. – P. 53-59.
Ntani G., Day P.F., Baird J. et al. Maternal and early life factors of tooth emergence patterns and number of teeth at one and two years of age // J. Develop. Origins Health Dis. – 2015. – Vol. 6, №4. – P. 299-307.
Pavicin I.S., Dumancic J., Badel T., Vodanovic M. Timing of emergence of the first primary tooth in preterm and full-term infants // Ann. Anat. – 2016. – Vol. 203. – P. 19-23.